Ahmed Murad (Bejrut, Kairo)
Godina 2024. nije bila bolja za Liban, jer je kriza ostala u stagnaciji dok su se patnje nastavile. Naprotiv, njihove političke, ekonomske i društvene posledice su se naglo umnožile, što je dovelo do pogoršanja humanitarnih i životnih uslova miliona Libanaca, posebno sa eskalacija sukoba između Hezbolaha i Izraela od septembra 2024.
Prve krize čije je posledice Liban pretrpeo tokom 2024. godine oličene su u nastavku predsedničkog vakuuma, koji je od novembra prošle godine ušao u svoju treću godinu, jer zemljom upravlja prelazna vlada sa ograničenim ovlastima, nesposobna da učini neophodne i odlučujuće odluke o nekoliko dosijea.
Uz nastavak upražnjenja predsjedničke pozicije, jedno od najvažnijih ustavnih prava, a to su općinski izbori, koji su trebali biti održani u maju 2022. godine, ali su odgođeni za maj 2023. godine, zatim po drugi put odgođeni za maj 2024. godine, a odgođen po treći put za maj 2025. godine, nivo lokalnih i opštinskih usluga je nastavio da se pogoršava na neviđeni način, pored prisustva mnogih nefunkcionalnih i raspuštenih opština, što predstavlja jednu od najistaknutijih kriza. Pogoršani uslovi od kojih pate Libanci.
Usred pogoršanja političke, ekonomske i socijalne krize od koje Libanon pati, 23. septembra 2024. dogodila se vojna eskalacija između Izraela i Hezbolaha, a izraelska vojska je pokrenula kopnenu vojnu operaciju u regijama južnog Libana, što je potaknulo oko 1,5 miliona Libanci su pobjegli sa juga, Bekaa i predgrađa Južnog Bejruta, a izraelska vojna operacija rezultirala je padom i ranjavanjem hiljada i potpunim uništenjem sela, prije objave sporazuma o prekidu vatre 27. novembra.
Ekonomski, Liban će se suočiti s velikim izazovima 2024. jer pati od teške finansijske krize, posebno s kolapsom libanonske funte i gubitkom više od 90% svoje kupovne moći, naglim porastom stopa inflacije, padom rezerve Banke Libana, a gubici bankarskog sektora veći od 70 milijardi dolara Bruto domaći proizvod je pao za 50%, što je 80% Libanaca stavilo ispod granice siromaštva.
Izvještaj Svjetske banke u decembru pokazao je pad rasta BDP-a Libana za oko 6,6%, čime je kumulativni pad od 2019. godine iznosio više od 38%, i smanjenje ekonomske aktivnosti za oko 5,7%, što je ekvivalentno gubitku od 4,2 milijarde dolara .
Reperkusije izraelske vojne operacije u Libanu, a prije toga i preplitanje političke i ekonomske krize, zajedno su dovele do oštrog pogoršanja humanitarne krize u Libanu, prema procjenama Američke agencije za međunarodni razvoj, bilo je 2,5 miliona ljudi kojima je potrebna hitna pomoć u hrani, što je ekvivalentno 40% stanovništva.
Libanonska spisateljica i politička analitičarka Maysaa Abdel Khaleq objasnila je da je 2024. bila teška i surova godina za Liban, jer nijedan sektor ili bilo koja grupa nije bila pošteđena zaoštravanja političke, ekonomske i društvene krize, a izraelski napadi su udvostručili ozbiljnost posledice ovih kriza, zbog kojih milioni Libanaca pate od… Uslovi života su veoma teški, a neke UN i međunarodne organizacije svrstavaju Liban u jedno od žarišta gladi u svetu.
Libanski pisac je u izjavi za Al-Ittihad naveo da bi iduća, 2025. godina mogla svjedočiti proboju krize “predsjedničkog vakuuma” kroz izbor novog predsjednika republike, a nakon toga će uslijediti važni koraci u kontekstu suočavanja s ostalim krizama od kojih Liban pati, posebno formiranjem vlade s punim ovlastima.
